By Sumedha Ratnasekara
(Emotional Intelligence Practitioner)
Images by: @iStock, @Shutterstock, @ gettyimages
ක්රිස්ටල් මෙත් නිවැරදිව හඳුනා ගැනීම හේතු කිහිපයක් නිසා වැදගත් වේ:
Images by: @iStock, @Shutterstock, @ gettyimages
ක්රිස්ටල් මෙත් යනු කායික හා මානසික සෞඛ්ය ගැටලු රාශියක් ඇති කළ හැකි අතිශයින් ඇබ්බැහි වූ සහ භයානක ඖෂධයකි. එය නිවැරදිව හඳුනා ගැනීමෙන් ඖෂධයේ හානිකර බලපෑම් වළක්වා ගත හැකිය. ඇබ්බැහි වීමෙන් මිදීමට යමෙකුට අවශ්ය උපකාර ලබා ගැනීමේ පළමු පියවරයි. ඖෂධයේ නිවැරදි හඳුනාගැනීම ඵලදායී ප්රතිකාර හා පුනරුත්ථාපනය කිරීමට හේතු විය හැක. ප්රජාවන්ට සහ සංවිධානවලට මත්ද්රව්යවල අන්තරායන් පිළිබඳව දැනුවත් කිරීම සහ එහි භාවිතය සහ බෙදා හැරීම වැළැක්වීමට කටයුතු කළ හැකිය. ෆ්රෙන්ඩ්ස් ඉන්ටර්නැෂනල් සංවිධානය විසින් නිකුත් කරන ලද වාර්ෂික මත්ද්රව්ය නාශක වාර්තාවකට අනුව, වයස අවුරුදු 19-25 අය අතර මෙතම්ෆෙටමින් (“අයිස්”) නීති විරෝධී මත්ද්රව්ය භාවිතය ගිය වසර වලට වඩා සියයට 50 කට වඩා වැඩි බව තහවුරු කරයි. ක්රිස්ටල් මෙත් මධ්යම ස්නායු පද්ධතියට බලපාන ශක්තිමත් සහ අධික ලෙස ඇබ්බැහි වන ඖෂධයක් වන මෙතම්ෆෙටමින් (Methamphetamine) සඳහා පොදු නාමයයි. මෙතම්ෆෙටමින් යනු ගංජා වලින් පසු ලොව පුරා නීති විරෝධී මත්ද්රව්ය භාවිතයේ දෙවන ස්ථානයේ සිටින ඇම්ෆෙටමින් වර්ගයේ ද්රව්යවල මූලික ඖෂධයයි. එය පැහැදිලි ක්රිස්ටල් කුට්ටි හෝ දිලිසෙන නිල්-සුදු පාෂාණ වලින් පැමිණේ. මෙතම්ෆෙටමින් (අයිස්, ග්ලාස්, ටීනා, ක්රෑන්ක් හෝ ස්පීඩ්) ලෙසද හැඳින්වෙන ජනප්රිය ඖෂධයකි.
සාමාන්යයෙන්, පරිශීලකයින් කුඩා වීදුරු පයිප්පයකින් ක්රිස්ටල් මෙත් දුම් පානය කරයි, නමුත් ඔවුන්ට පෙති ලෙස ගිල දැමීමට හෝ නහරයකට එන්නත් කළ හැකිය. මිනිසුන් පවසන්නේ එය භාවිතා කිරීමෙන් ටික මොහොතකට පසු ප්රීති ප්රමෝදයක් ඇති බවයි. නමුත් එය භයානක ය. එය ඔබේ ශරීරයට හානි කළ හැකි අතර දැඩි මානසික ගැටළු ඇති කරයි. අධික ලෙස ඇබ්බැහි වූ මධ්යම ස්නායු පද්ධතියේ (සීඑන්එස්) උත්තේජකයකි. එය ක්රියාත්මක වන්නේ මොළයේ ඇති ඩොපමයින්, සෙරොටොනින් සහ නොරපිනෙප්රින් මට්ටම ඉහළ නැංවීමෙනි. එමඟින් පරිශීලකයාට දැඩි ප්රීතියක් දැනේ. කෙසේ වෙතත්, මෙම අතිරික්ත ශක්තිය අවසානයේදී මෙම රසායනික ද්රව්ය අධික ලෙස නිපදවීමෙන් මොළය යථා තත්ත්වයට පත්වන විට පැය ගණනක් පවතින කාංසාව සහ මානසික අවපීඩනය වැනි හැඟීම් බවට පත්විය හැකිය. මේ නිසා, මෙත් භාවිතය අක්රමවත්, අතාර්කික හැසිරීම් වලට තුඩු දිය හැකිය. මෙත් යනු නියුරොටොක්සික් වන අතර එයින් අදහස් කරන්නේ එය මොළයේ ඩොපමයින් නිපදවන නියුරෝන වලට ස්ථිර හානියක් සිදු කරන අතර පෞරුෂවයේ දිගුකාලීන වෙනස්කම් වලට මග පාදයි. මෙතම්ෆෙටමින් යනු මිනිසා විසින් සාදන උත්තේජකයකි.
%20100%20tablets.jpg)

එක්සත් ජාතීන්ගේ වාර්තාවකට අනුව, මත්ද්රව්ය ජාවාරම්කරුවන් ගිනිකොනදිග ආසියාවෙන් පිටත ඉහළ වැටුප් ලබන ගනුදෙනුකරුවන් වෙත අයිස් ලෙස හඳුන්වන ක්රිස්ටල් මෙතම්ෆෙටමින් ජාවාරම් කිරීමේ නව ක්රම සොයාගෙන ඇත. අපරාධ කල්ලි තායිලන්තයේ සහ චීනයේ ගොඩබිම් මුර සංචාර මඟ හැරීම සඳහා මුහුදු මාර්ගයෙන් තවත් මත්ද්රව්ය ප්රවාහනය කරමින් සිටින අතර, ඒවා හඳුනා ගැනීම අපහසු වේ. ඔවුන් නීතිය ක්රියාත්මක කිරීම "අපේක්ෂා කිරීමට, අනුවර්තනය වීමට සහ මග හැරීමට" ඉගෙන ගෙන ඇති බව මත්ද්රව්ය හා අපරාධ පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ කාර්යාලය පවසයි. මියන්මාරයේ සමහර ප්රදේශවල සුපිරි රසායනාගාරවලින් වැඩි වශයෙන් ගලා එන මෙතම්ෆෙටමින් සහ අනෙකුත් නීති විරෝධී මත්ද්රව්යවල දැවැන්ත වෙළඳාම ද මන්දගාමී වීමේ සලකුනු කිසිවක් නොපෙන්වන බව එක්සත් ජාතීන්ගේ ඒජන්සිය අනතුරු ඇඟවීය. මියන්මාරයේ ෂාන් ප්රාන්තය යනු ලොව විශාලතම මෙත් වෙළඳාම යැයි බොහෝ දෙනා විශ්වාස කරන දෙයකි. ජාවාරම්කරුවන් ලාඕසයේ, කාම්බෝජයේ සහ තායිලන්තයේ දේශසීමා හරහා මත්ද්රව්ය නැව්ගත කරයි, එය රන් ත්රිකෝණය (Golden Triangle (Southeast Asia) ) ලෙස හැඳින්වේ. මෙම අයිස් ජපානය, දකුණු කොරියාව, ඕස්ට්රේලියාව සහ නවසීලන්තය යන රටවලටද අලෙවි කෙරේ.ගෝල්ඩන් ත්රිකෝණ මෙතම්ෆෙටමින් සැපයුම 2021 දී දකුණු ආසියාවට ද ව්යාප්ත විය. මීට වසර කිහිපයකට පෙර බංග්ලාදේශයට සමාන රටාවකට ඊසානදිග ඉන්දියාවේ දී ස්ඵටික මෙතම්ෆෙටමින් සහ ටැබ්ලට් විවිධ ගෝල්ඩන් ත්රිකෝණ ඇසුරුම්වල වැඩි වැඩියෙන් අල්ලා ගන්නා ලදී. මෙත් ප්රධාන ආකාර දෙකකින් පැමිණේ. යබා ලෙස හැඳින්වෙන පෙති (පිල්) ලෙසට හෝ අධික ලෙස ඇබ්බැහි වෙන ස්ඵටික මෙත් (අයිස්).වාර්තාවට අනුව මියන්මාරයේ මෙත් විශාල ප්රමාණයක් බංග්ලාදේශයට, සහ ඉන්දියාවට ද පැමිණෙමින් තිබේ. මේ අතර ඉන්දියාව අසල දූපතක් බෙදා හැරීමෙ මධ්යස්ථානයක් ලෙස භාවිතා කරයි ආසියාව පුරා 2022 දී මෙතම්ෆෙටමින් ටොන් 151 කට ආසන්න ප්රමාණයක් සොයා ගෙන ඇති අතර එය 2021 දී ටොන් 172 ක් විය.නිලධාරීන් විශ්වාස කරන්නේ අපරාධ කල්ලි ඔවුන්ගේ ජාලය "විවිධකරණය" කිරීමට සහ විකල්ප මුහුදු මාර්ග භාවිතා කරමින් මත්ද්රව්ය ගෙන යාමට ක්රම සොයාගෙන ඇති බවයි. තායි මත්ද්රව්ය බලාත්මක කිරීමේ නියෝජිතයන් මුහුදේ සමහර සැපයුම්වලට බාධා කිරීමට සමත් වේ. කෙසේ වෙතත්, ක්රිස්ටල් මෙත් කිලෝග්රෑම් 1 (රාත්තල් 2.2) හි මිල සෑම විටම අඩු මට්ටමක පවතින අතර, එයින් ඇඟවෙන්නේ සැපයුම් තවමත් ඉහළ මට්ටමක පවතින බවයි. කුඩා තායි බෝට්ටුවේ සිට විශාල ට්රෝලර් යාත්රා මත්ද්රව්ය රැගෙන යාමට භාවිතා කරන බව නිලධාරීහු පැවසූහ. කලාපය පුරා බලධාරීන් විසින් 2022 දී වාර්තාගත කෙටමින් (Ketamine) ටොන් 27.4ක් අත්අඩංගුවට ගත් අතර එය විනෝදාස්වාද සාද ඖෂධයක් ලෙස අනිසි ලෙස භාවිතා කරන නිර්වින්දකයකි. එය 2021 ට සාපේක්ෂව 167% කින් වැඩි විය.


දෙවන ලෝක සංග්රාමයේදී සොල්දාදුවන්ට අවදියෙන් සිටීමට මෙත් ලබා දෙන ලදී. බර අඩු කර ගැනීමට සහ මානසික අවපීඩනය ලිහිල් කිරීමට මිනිසුන් ඖෂධයක් ලෙස ගෙන ඇත . අද වන විට එකම නෛතික මෙත් නිෂ්පාදනය වන්නේ තරබාරුකම හා අවධානය අඩුකිරීමේ අධි ක්රියාකාරීත්වයේ ආබාධ (ADHD, or Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder) සඳහා ප්රතිකාර කිරීම සඳහා වන ටැබ්ලටයකි . එය කලාතුරකින් භාවිතා වන අතර එය ලබා ගත හැක්කේ බෙහෙත් වට්ටෝරුවෙනි. මෙතම්ෆෙටමින් නව ඖෂධයක් නොවේ, නමුත් එය නිෂ්පාදනය සඳහා තාක්ෂණික ක්රම දියුණු වී ඇති බැවින් මෑත වසරවලදී එය වඩාත් බලවත් වී ඇත.
![]() |
| Nagayoshi Nagai |
![]() |
| Lazăr Edeleanu |
විද්යාත්මක අධ්යයනයක දී ඇම්ෆෙටමින් භාවිතා කිරීමේ පළමු උත්සාහයන්ගෙන් එකක් 1935 දී ලොස් ඇන්ජලීස් වෛද්යවරයකු වූ එම්. නේතන්සන් විසින් සිදු කරන ලදී. ඔහු බෙන්සෙඩ්රීන් මිලිග්රෑම් 20 බැගින් ලබා දුන් රෝහල් සේවකයන් 55 දෙනෙකු තුළ ඇම්ෆෙටමින් වල ආත්මීය බලපෑම් අධ්යයනය කළේය. වඩාත් සුලභ ලෙස වාර්තා වූ ඖෂධ බලපෑම් දෙක වූයේ "සුවසේ හැඟීමක් සහ ප්රබෝධමත් හැඟීමක්" සහ "වැඩ කිරීමට ප්රතිචාර දැක්වීමේදී අඩු තෙහෙට්ටුවක්" යන්නයි. බෙන්සෙඩ්රීන් සල්ෆේට් වසර 3 කට පසුව හඳුන්වා දෙන ලද අතර, මත්ද්රව්ය, තරබාරුකම, අඩු රුධිර පීඩනය, අඩු ලිබිඩෝ සහ නිදන්ගත වේදනාව ඇතුළු විවිධ වෛද්ය තත්වයන්ට ප්රතිකාර කිරීම සඳහා භාවිතා කරන ලදී. අධි ක්රියාකාරීත්වය ඇති ළමුන් තුළ බෙන්සෙඩ්රීන් වල වාසිදායක බලපෑම 1937 දී අඩු අභ්යන්තර පීඩන හිසරදයකට එරෙහිව ලබා දුන් විට අහම්බෙන් සොයා ගන්නා ලදී. එය හිසරදය වැඩි දියුණු කළේ නැත, නමුත් සමහර අයගේ පාසල් කාර්ය සාධනය සහ හැසිරීම වැඩිදියුණු විය. ![]() | ||
|
1950 ගණන් වලදී, මෙතම්ෆෙටමින් ආහාර ආධාරයක් ලෙස සහ මානසික අවපීඩනයට එරෙහිව සටන් කිරීමට නියම කරන ලදී. පහසුවෙන් ලබා ගත හැකි, එය විද්යාල සිසුන්, ට්රක් රථ රියදුරන් සහ ක්රීඩක ක්රීඩිකාවන් විසින් වෛද්ය නොවන උත්තේජකයක් ලෙස භාවිතා කරන ලද අතර මත්ද්රව්ය ව්යාප්තිය අනිසි ලෙස භාවිතා කරන ලදී. ඇමරිකානු මහජනතාවට මෙතම්ෆෙටමින් නීත්යානුකූලව නිර්දේශ කිරීම ඉහළ ගියේය. Methamphetamine Obetrol නම් ආහාර ඖෂධය සඳහා මුල් සකස් කිරීම සඳහා ඇම්ෆෙටමින් ලවණවලින් අඩක් සෑදී ඇත. සයිනස් ආසාධනය සඳහා හෝ ඖෂධීය නොවන අරමුණු සඳහා "පෙප් පෙති" හෝ "බෙනීස්" ලෙසද මෙතම්ෆෙටමින් අලෙවි කරන ලදී.1960 ගනන්වල දිගු ගමනාගමන ට්රක් රථ රියදුරන් අතර පෙප් පෙති වල සශ්රීක කළු වෙළඳපොලක්, දිගු ධාවන වේලාවන් හා කර්මාන්තය තුළ ඇති දැඩි තරඟකාරී පීඩනයන්ට සම්බන්ධ වූ අතර, ද්රව්යයේ වෛද්ය නොවන භාවිතය සීමා කිරීමට 1960 අග භාගයේ ෆෙඩරල් ප්රයත්නයන්ට දායක විය. මෙම රටාව 1960 ගණන්වල දී එන්නත් කළ හැකි මෙතම්ෆෙටමින් වැඩි වීමත් සමඟ කැපී පෙනෙන ලෙස වෙනස් වූ අතර, අපයෝජනය නරක අතට හැරුණි. මත්ද්රව්යවල ඇබ්බැහි වීමේ ගුණාංග දැනගත් විට, රජයන් ඇම්ෆෙටමින් අලෙවිය දැඩි ලෙස පාලනය කිරීමට පටන් ගත්තේය. උදාහරණයක් ලෙස, 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී එක්සත් ජනපදයේ, පාලිත ද්රව්ය පනත යටතේ ඇම්ෆෙටමින් II කාලසටහන් පාලනය කළ ද්රව්යයක් බවට පත් විය. දැඩි රජයේ පාලනයන් තිබියදීත්, කතුවරුන්, සංගීතඥයන්, ගණිතඥයන් සහ ක්රීඩක ක්රීඩිකාවන් ඇතුළු විවිධ පසුබිම්වල පුද්ගලයන් විසින් ඇම්ෆෙටමින් නීත්යානුකූලව හෝ නීති විරෝධී ලෙස භාවිත කර ඇත. පසුව, 1970 දී එක්සත් ජනපද රජය බොහෝ භාවිතයන් සඳහා එය නීති විරෝධී බවට පත් කළේය. ඉන් පසු මත්ද්රව්ය නිෂ්පාදනය සහ බෙදා හැරීම බොහෝ දුරට පාලනය කළේ ඇමරිකානු යතුරුපැදි කල්ලි විසිනි. එකල බොහෝ පරිශීලකයින් ග්රාමීය ප්රජාවන්හි ජීවත් වූ අතර වඩා මිල අධික කොකේන් ලබා ගැනීමට නොහැකි විය. 1990 ගණන්වල මෙක්සිකානු මත්ද්රව්ය ජාවාරම් සංවිධාන කැලිෆෝනියාවේ විශාල රසායනාගාර පිහිටුවීය. මෙම දැවැන්ත රසායනාගාරවලට එක් සති අන්තයක් තුළ ද්රව්යයේ රාත්තල් පනහක් ජනනය කිරීමට හැකි වන අතර, කුඩා පෞද්ගලික රසායනාගාර මුළුතැන්ගෙයි සහ මහල් නිවාසවල බිහි වී ඇති අතර, එම ඖෂධය එහි එක් නමක් වන "උදුන මුදුන" උපයා ඇත. එතැන් සිට එය එක්සත් ජනපදය පුරා සහ චෙක් ජනරජය හරහා යුරෝපයට පැතිර ගියේය. අද වන විට ආසියාවේ ඇති බොහෝ ඖෂධ නිෂ්පාදනය කරනු ලබන්නේ තායිලන්තය, මියන්මාරය සහ චීනය යන රටවල ය. ක්රිස්ටල් මෙත් සෑදී ඇත්තේ බොහෝ සීතල ඖෂධවල දක්නට ලැබෙන ව්යාජ එපීඩ්රීන් නම් අමුද්රව්යයෙනි . එය තදබදය සමනය කිරීමට උපකාරී වේ. ෆෙඩරල් රජය මෙම අමුද්රව්යය සමඟ නිෂ්පාදන සමීපව නියාමනය කරයි. ක්රිස්ටල් මෙත් බොහෝමයක් මෙක්සිකානු “සුපර්ලැබ්” වලින් පැමිණේ. නමුත් එක්සත් ජනපදයේ බොහෝ කුඩා විද්යාගාර තිබේ සමහර ඒවා නිවැසියන්ගේ නිවෙස්වල ඇත. රසායනික ද්රව්ය නිසා මෙත් සෑදීම භයානක ක්රියාවලියකි. විෂ සහිත වීමත් සමඟම ඒවා පිපිරීම් ඇති කළ හැකිය.
ක්රිස්ටල් මෙත් (Crystal meth) යනු ක්රිස්ටල් මෙතම්ෆෙටමින් (Crystal methamphetamine) සඳහා කෙටි නම වේ. එය මෙතම්ෆෙටමින් ඖෂධයේ එක් ආකාරයක් පමණි.
මෙත් ආකාර කිහිපයකින් පැමිණිය හැකිය,
- ස්ඵටිකරූපී කුඩු ආකෘතිය: මෙම ආකෘතිය බොහෝ විට සුදු ය, නමුත් එය කහ, රෝස හෝ දුඹුරු විය හැක
- ක්රිස්ටල් මෙත් ආකෘතිය: වීදුරුවක් මෙන් පැහැදිලි හෝ නිල් සහ රළු ස්ඵටිකවල හැඩය ගනී.
ක්රිස්ටල් මෙත් යනු කුමක්ද?
ක්රිස්ටල් මෙත් යනු කොකේන් සහ අනෙකුත් ප්රබල වීදි මත්ද්රව්ය මෙන් එකම පන්තියේ නීති විරෝධී මත්ද්රව්යයකි. එයට බොහෝ අන්වර්ථ නාම ඇත - මෙත්, ක්රෑන්ක්, හුණු හෝ වේගය වඩාත් සුලභ වේ. (වීදි නාම ලැයිස්තුව බලන්න.)
වීදි නාම STREET NAMES
METH, Beannies, Brown, Chalk, Crank, Chicken feed, Cinnamon, Crink, Crypto, Fast, Getgo, Methlies Quik, Mexican crack, Pervitin (Czech Republic), Redneck cocaine, Speed, Tick tick, Tweak, Wash, Yaba (Southeast Asia), Yellow powder, CRYSTAL METH:, Batu, Blade, Cristy, Crystal, Crystal glass, Glass, Hot ice, Ice, Quartz, Shabu, Shards, Stovetop, Tina, Ventana
ක්රිස්ටල් මෙත් සෑම වයස් කාණ්ඩයකම පුද්ගලයින් විසින් භාවිතා කරනු ලැබේ, නමුත් බොහෝ විට එය "සමාජ මත්ද්රව්යයක්" ලෙස භාවිතා කරයි, රාත්රී සමාජ ශාලාවල හෝ rave party වලදී සාද පවත්වන විට ගනු ලැබේ. එහි වඩාත් පොදු වීදි නම් අයිස් හෝ වීදුරු වේ. එය භයානක හා ප්රබල රසායනිකයක් වන අතර, සියලුම ඖෂධ මෙන්, පළමුව උත්තේජකයක් ලෙස ක්රියා කරන නමුත් පසුව ක්රමානුකූලව ශරීරය විනාශ කිරීමට පටන් ගන්නා විෂ වේ. මේ අනුව එය මතක ශක්තිය නැතිවීම, ආක්රමණශීලී බව, මනෝවිද්යාත්මක හැසිරීම් සහ හෘදයට හා මොළයට හානි වීම ඇතුළු බරපතල සෞඛ්ය තත්ත්වයන් සමඟ සම්බන්ධ වේ. අධික ලෙස ඇබ්බැහි වූ, මෙත් සිරුරේ සම්පත් දවාලන අතර, මත්ද්රව්ය වැඩිපුර ගැනීමෙන් පමණක් සහනයක් ලබා ගත හැකි විනාශකාරී යැපීම නිර්මාණය කරයි. ක්රිස්ටල් මෙත් හි බලපෑම ඉතා සාන්ද්රණය වී ඇති අතර, බොහෝ පරිශීලකයින් එය භාවිතා කරන පළමු අවස්ථාවේ සිටම ඇබ්බැහි වී ඇති බව වාර්තා කරයි.
"මම එය වරක් උත්සාහ කර බැලුවා. BOOM! මම ඇබ්බැහි වෙලා හිටියා” යනුවෙන් එක් මෙත් පරිශීලකයෙක් තම පවුලේ අය, මිතුරන්, සංගීතඥයෙකු ලෙස තම වෘත්තියද අහිමි කර නිවසක් නොමැතිව අවසන් කළේය.
ප්රතිඵලයක් වශයෙන්, එය ප්රතිකාර කිරීමට අපහසුම මත්ද්රව්යවලට ඇබ්බැහි වූවක් වන අතර බොහෝ දෙනෙක් එහි ග්රහණයෙන්ම මිය යන බව වාර්තා වෙයි.
“මම ක්රිස්ටල් මෙත් පාවිච්චි කරන්න පටන් ගත්තේ මම උසස් පාසලේ ජ්යෙෂ්ඨයෙක්ව සිටියදී. මගේ විද්යාලයේ පළමු අධ්යයන වාරය අවසන් වීමට පෙර, මෙත් කිරීම කොතරම් විශාල ප්රශ්නයක් වීද යත් මට එයින් ඉවත් වීමට සිදු විය. පැය ගණන් කණ්නාඩියෙන් මා දෙස බලා සිටීමෙන් මට පෙනුනේ මට පැපොල රෝගය වැළඳී ඇති බවයි. මම මගේ මුළු කාලයම ගත කළේ එක්කෝ මෙත් පාවිච්චි කිරීම හෝ එය ලබා ගැනීමට උත්සාහ කිරීමයි.
Request your FREE copy of the booklet, "The Truth About Crystal Meth" DrugFreeWorld.org/CrystalMeth
© Foundation for a Drug-Free World
මෙත් ඇබ්බැහි වන්නේ ඇයි?
මෙතම්ෆෙටමින් මොළයේ සෛල තුළ ඩොපමයින් විශාල ප්රමාණයක් නිකුත් කරයි. ඩොපමයින් යනු ස්නායු සම්ප්රේෂකයකි, එයින් අදහස් කරන්නේ එය සතුට සහ ශක්තිමත් කිරීමේ පණිවිඩ යවන බවයි, එබැවින් යමෙකු මෙත් කරන විට ඔවුන්ට හොඳක් දැනෙන අතර එම ප්රසන්න හැඟීම් නැවත සෙවීමට උත්සාහ කරයි.
මෙත් හි ඕනෑම ස්ථාවර භාවිතයක් මොළයේ තීරණ ගැනීමේ මධ්යස්ථාන වෙනස් කරයි. පුද්ගලයෙකු ඉහළට යන පළමු අවස්ථා කිහිපයේදී, තීරණය මොළයේ පූර්ව ඉදිරිපස බාහිකයේ ඇති දැනුවත් තේරීමකි. ඊට පසු, තීරණය hindbrain වෙත ගමන් කරයි - ඇස් ඇසිරීම සහ හුස්ම ගැනීම වැනි ස්වේච්ඡා නොවන ක්රියාවන්ට වගකිව යුතු ප්රදේශය.
මෙතම්ෆෙටමින් භාවිතය අවසානයේ එය කැමැත්තෙන් තොරව ශක්තිමත් විය හැක. මෙතම්ෆෙටමින් භාවිතය ස්වේච්ඡාවෙන් යැයි හැඟෙන විට මොළය සාමාන්ය තත්වයට පත් විය හැකි නමුත් මෙය බොහෝ විට වසර කිහිපයක් සන්සුන්ව ගත කරයි.
මෙතම්ෆෙටමින් භාවිතා කරන විට බිංස් බහුලව දක්නට ලැබේ. අධික ලෙස මත්පැන් පානය කරන අතරතුර, පුද්ගලයෙකු වෙනත් ශාරීරික අවශ්යතා නොසලකා හරිමින් වැඩි වැඩියෙන් ඖෂධ ලබා ගනී. ඔවුන් නැවත නැවතත් මෙතම්ෆෙටමින් සමඟ මාත්රාව ආරම්භ කළ හැක්කේ ප්රීතිමත් ලෙස ඉහළ මට්ටමක පවත්වා ගැනීමේ අපේක්ෂාවෙනි. නැවත නැවත භාවිතා කිරීම එක් එක් පසුකාලීන "ඉහළ" අඩු කරනු ඇත, එය පළමු වතාවේ සිට ප්රීතිය ලබා ගැනීමට නොහැකි වනු ඇත. මෙත් යනු එහි ප්රීතිමත් බලපෑම් නිසා ජනප්රිය නීති විරෝධී මත්ද්රව්යයකි . අතිශයින් ඇබ්බැහි වීමට අමතරව, මෙත් වණ ඇතුළු භෞතික බලපෑම් ඇති කළ හැකිය.
ක්රිස්ටල් මෙත් භාවිතය ශරීරයට බලපාන්නේ කෙසේද?
ක්රිස්ටල් මෙත් විසින් පරිශීලකයාගේ ශරීර උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම නිසා ඒවා පිටතට ගොස් මිය යා හැකිය. හයිපර්තර්මියාව (අධික උනුසුම් වීම)
පරිශීලකයෙකුට කරදර සහ ව්යාකූල බවක් දැනෙන්නට පුළුවන, නිදා ගැනීමට නොහැකි වීම,ශාරීරික ක්රියාකාරකම් වැඩි වීම,ආහාර රුචිය අඩු වීම, මනෝභාවය වෙනස් වීම සහ ප්රචණ්ඩකාරී වීම. ක්රිස්ටල් මෙත් භාවිතයේ භෞතික සලකුණු විය හැකිය. පෙනුම නාටකාකාර ලෙස වෙනස් විය හැකිය. පරිශීලකයෙකුට ඉක්මනින් වයස්ගත විය හැකිය. ඔවුන්ගේ සම අඳුරු විය හැකි අතර, සුව කිරීමට අපහසු උගුරේ හා කුරුලෑ ඇති විය හැක. ඔවුන්ට වියළි මුඛයක් ඇති අතර පැල්ලම් සහිත, කැඩුණු හෝ දත් දිරා යා හැකිය. මෙත් හදවතට ද බලපායි,අක්රමවත් හද ගැස්ම,රුධිර පීඩනය වැඩි වීම, වේගවත් හුස්ම ගැනීම සහ හෘද ස්පන්දන වේගය දැනට ක්රියාත්මක ක්රිස්ටල් මෙත් භාවිතය පෙනහළු වලටද හානි විය හැකිය. ඔවුන් ව්යාකූලත්වයට පත්විය හැකිය. සැකය ඇතිවෙයි. ඔවුන් එහි නොමැති දේවල් අසන්නට හා දැකීමට ඉඩ ඇත. තමන්ට හෝ අන් අයට රිදවීම ගැන ඔවුන් සිතිය හැකිය. කෘමීන් ඔවුන්ගේ සම මත හෝ යටින් බඩගා යන බවක් ඔවුන්ට දැනෙන්නට පුළුවන. (මෙතම්ෆෙටමින් මනෝභාවය). අවදිවීම වැඩි වීම,සමහර නිත්ය පරිශීලකයින්ට මායාවන් (නොමැති දේවල් දැකීම හෝ ඇසීම), ව්යාකූලත්වය (ඔබ අනුගමනය කරන බව හෝ බලා සිටින බව දැනීම), ප්රචණ්ඩ හැසිරීම, භීතිය සහ සියදිවි නසාගැනීමේ සිතුවිලි වැනි රෝග ලක්ෂණ ද ඇත.
ක්රිස්ටල් මෙත් භාවිතා කරන්නෙකුට එච්.අයි.වී / ඒඩ්ස් සඳහා වැඩි අවදානමක් ඇත . ඖෂධය විනිශ්චයට බලපෑම් කළ හැකි අතර නිෂේධනය අඩු කරයි. ඖෂධයේ බලපෑමට යටත්ව සිටින අය අනාරක්ෂිත ලිංගිකත්වය වැනි අවදානම් සහගත හැසිරීම් වල යෙදීමට වැඩි ඉඩක් ඇත. ක්රිස්ටල් මෙත් භාවිතය සහ ලිංගික ක්රියාකාරිත්වය ගැන තව දැනගන්න.[06]
ඔබ වරකට මෙත් විශාල ප්රමාණයක් (උදා: ග්රෑම් 1 ට වඩා) භාවිතා කිරීම, දින කිහිපයක් මෙත් පානය කිරීම, සතියකට දින දෙක තුනකට වඩා නිතිපතා මෙත් භාවිතා කිරීම, එන්නත් කිරීම, මෙම ගැටළු සියල්ල ඇතිවීමට වැඩි ඉඩක් ඇත. නැතහොත් මෑතක දී වඩාත් ලබා ගත හැකි මෙත් වල ශක්තිමත් ස්ඵටික ආකාර භාවිතා කරන්න. ඔබ මත්පැන් පානය කරන විට හෝ මෙත් සමග වෙනත් ඖෂධ භාවිතා කරන විටද ගැටළු වැඩි විය හැක.
එක් අධ්යයනයක දී, මෙත් භාවිතා කළ පුද්ගලයින්ගෙන් 96% කට කුහර ඇති අතර 58% කට ප්රතිකාර නොකළ දත් දිරා ගොස් ඇත. පැල්ලම් සහිත, දරුණු ලෙස හානි වූ දත්වල මෙම තත්ත්වය විස්තර කිරීමට මිනිසුන් "මෙත් මුඛය" යන යෙදුම භාවිතා කරයි. හානිය සඳහා එක් හේතුවක් වන්නේ ඖෂධය ආම්ලික වන අතර වමනය සහ ප්රතිෆ්ලක්ස් ඇති කරයි. එය ඔබට කුසගින්න අඩු කළද, එය සෝඩා සහ රසකැවිලි වලට ආශා කරයි. හානිය කෙටි කාලයක් තුළ සිදු විය හැකි අතර බොහෝ විට දත් නැති වීමට හේතු වේ.
මෙත් මුඛය දරුණු දත් දිරායාම සහ විදුරුමස් රෝග වලින් සංලක්ෂිත වේ, එය බොහෝ විට දත් වැටීමට හෝ කැඩීමට හේතු වේ. නිදන්ගත මෙත් අපයෝජකයින්ගේ දත් බොහෝ විට කළු වී, පැල්ලම්, කුණු, ගරාවැටීම් සහ කඩා වැටේ. මෙම පුද්ගලයින්ගේ විස්තීර්ණ දත් දිරායාමට හේතුව විය හැක්කේ වියළි මුඛය සහ දිගුකාලීන දුර්වල මුඛ සනීපාරක්ෂාව නිසා ඇතිවන මත්ද්රව්ය නිසා ඇතිවන මානසික හා කායික හානිවල එකතුවකි.
ක්රිස්ටල් මෙත් භාවිතා කිරීමෙන් මිනිසුන් ලබා ගන්නා ප්රබල කඩිමුඩිය බොහෝ දෙනා මුල සිටම ඇදී යයි. එය භාවිතා කරන විට, ඩොපමයින් නම් රසායනිකය මොළයේ කොටස් වලට ගලා එන්නේ විනෝදය පිළිබඳ හැඟීම් නියාමනය කිරීමෙනි. පරිශීලකයින්ටද විශ්වාසයෙන් හා ජවසම්පන්න බවක් දැනේ. පරිශීලකයෙකුට ඉක්මනින් ඇබ්බැහි විය හැකි අතර ඉක්මනින් ඔවුන් නැවත කඩිමුඩියේ සිටීමට ඕනෑම දෙයක් කරන බව සොයා ගනී. ඔවුන් දිගටම ඖෂධය භාවිතා කරන විට, ඔවුන් ඉවසීමක් ගොඩනඟයි. ඒ කියන්නේ එකම ඉහළ අගයක් ලබා ගැනීමට ඔවුන්ට වැඩි මාත්රාවක් අවශ්යයි. මාත්රාව වැඩි වන තරමට අවදානම් වැඩි වේ.[07] [08]
ක්රිස්ටල් මෙත් ඔබේ පද්ධතිය තුළ කොපමණ කාලයක් රැඳී සිටිනවාද?
මුත්රා, රුධිරය, කෙල සහ හිසකෙස් පරීක්ෂණ ඇතුළු විවිධ ඖෂධ පරීක්ෂණ වලදී ක්රිස්ටල් මෙත් හඳුනාගත හැකිය. නිශ්චිත හඳුනාගැනීමේ කවුළුව පරීක්ෂණ වර්ගය සහ භාවිතා කරන ඖෂධයේ වාර ගණන සහ ප්රමාණය මත රඳා පවතී. විවිධ ඖෂධ පරීක්ෂණවලදී ක්රිස්ටල් මෙත් සඳහා ආසන්න වශයෙන් හඳුනාගැනීමේ වේලාවන් මෙන්න:
- මුත්රා පරීක්ෂණය: දින 4 දක්වා
- රුධිර පරීක්ෂාව: දින 2-3 දක්වා
- ලවණ පරීක්ෂණය: දින 1-4 දක්වා
- හිසකෙස් පරීක්ෂණය: දින 90 දක්වා
ඉහත මෙත් පරීක්ෂණ කාල රාමු සාමාන්ය මාර්ගෝපදේශ වන අතර තනි ප්රතිඵල වෙනස් විය හැක. පරිවෘත්තීය, වයස, බර සහ සමස්ත සෞඛ්යය වැනි සාධක පුද්ගලයෙකුගේ පද්ධතිය තුළ කොපමණ කාලයක් ස්ඵටික මෙත් හඳුනා ගත හැකිදැයි සැලකිය යුතු ලෙස බලපෑ හැකිය. මෙත් මත්ද්රව්ය පරීක්ෂණ සැලසුම් කර ඇත්තේ මෑත කාලීන මත්ද්රව්ය භාවිතය හඳුනා ගැනීම සඳහා වන අතර, එම නිසා පරීක්ෂණවල නිශ්චිත තත්ත්වය අනුව ප්රතිඵල වෙනස් විය හැක.
මෙත් වණ යනු කුමක්ද?
මෙත් වණ යනු නිතිපතා මෙත් භාවිතා කරන පුද්ගලයින්ගේ සමේ විවෘත තුවාල වේ . මෙත් දුම් පානය කිරීමට භාවිතා කරන උණුසුම් පයිප්පයේ අහුලා ගැනීමක් හෝ පිළිස්සීමක් නිසා මෙම විවෘත වණ ඒවායේ හේතුව අනුව වෙනස් ලෙස පෙනේ. ඒවා මදුරුවන් දෂ්ට කිරීම්, කුරුලෑ ඇතිවීම, සැරව පිරුණු තුවාල සහ තොල්වල හෝ අවට පිළිස්සීම් වැනි විය හැකිය.
මෙත් වණ ඇතිවීමට හේතුව කුමක්ද?
මෙත් වණ ඇති වන්නේ: නරක අතට හැරෙන ප්රතිශක්තිකරණ පද්ධතියක් - විෂබීජ, වෛරස් සහ බැක්ටීරියා වලින් ආරක්ෂා වන සුදු රුධිරාණු මර්දනය කිරීමෙන් මෙත් මගින් කෙනෙකුගේ ප්රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය දුර්වල කළ හැකිය. සුදු රුධිරාණු අඩු වීම යනු දුර්වල ප්රතිශක්තිකරණ පද්ධතියක් සහ සමේ ආසාදන ඇතිවීමේ වැඩි අවදානමක් ඇති බවයි.
පුද්ගලික සනීපාරක්ෂාව පිරිහීම - මෙත් මත සිටින පුද්ගලයින් පුද්ගලික සනීපාරක්ෂක චර්යාවන් පවත්වා ගැනීමට අඩු පෙළඹවීමක් ඇති අතර එමඟින් කුරුලෑ ඇතිවීම, සමේ වියළි බව සහ ආසාදන වැඩි කරයි. මෙය සාමාන්යයෙන් මත්ද්රව්ය භාවිතය පිළිබඳ පොදු සංඥාවක් විය හැකිය.
සමට රුධිර ප්රවාහය අඩු කිරීම - මෙත් රුධිර ප්රවාහය සීමා කරයි, නරක සනීපාරක්ෂාව සහ සිදුරු හරහා මුදා හරින විෂ ද්රව්ය වැනි වෙනත් සාධක සමඟ සංයෝජනයක් මගින් කුරුලෑ ඇති විය හැක.
දහඩිය තුළ මුදා හරින මෙත් - මෙත් ජලයේ ද්රාව්ය වේ, එයින් අදහස් කරන්නේ එය කෙනෙකුගේ සිදුරු හරහා දහඩිය දැමිය හැකි බවයි . මෙය සමේ කෝපයක් සහ මුහුණේ රතු පැහැයෙන් හා කුරුලෑ වැනි ගැටිති ඇතිවීමට හේතු විය හැක.
උපකරණවලින් පිළිස්සුම් - උණුසුම් පයිප්පයකින් මුඛය මත හෝ අවට පිළිස්සීම් වැනි ඖෂධ භාවිතා කරන ආකාරය හේතුවෙන් මෙත් තුවාල ඇති විය හැක.
මෙත් මයිටාවන් හෝ මෙත් දෝෂ වලින් අධික ලෙස තෝරා ගැනීම - මෙත් මනෝ ව්යාධිය මෙත් භාවිතයේ ඇති විය හැකි අතුරු ආබාධයකි. මෙත් සයිකෝසිස් යනු පුද්ගලයෙකුගේ සිතුවිලි සහ හැඟීම් වලට බලපාන මානසික ආබාධයකි. එය මෙත් මායාවන් ඇති විය හැක, එහිදී පරිශීලකයාට දැනිය හැකි අතර සමහර විට සම මත හෝ යටින් බඩගා යන "මෙත් දෝෂ" හෝ "මෙත් මයිටාවන්" දැකිය හැකිය. මෙය සීරීම් වලට තුඩු දිය හැකි අතර, වෙනත් ආකාරයකින් පැහැදිලි සම මත නව තුවාල ඇති විය හැක හෝ ආසාදනයට තුඩු දිය හැකි දැනට පවතින වණ විවෘත වේ.
ආසාදන - ඉහත සඳහන් කළ පරිදි, අධික ලෙස සීරීම් සහ දුර්වල ප්රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය ඇතුළු විවිධ මෙත් සම්බන්ධ හේතු නිසා ආසාදන ඇති විය හැක.
මෙත් මුඛයේ රෝග ලක්ෂණ
මෙත් කටේ සැර එක එක්කෙනාට වෙනස්. මෙත් වලට ඇබ්බැහි වූ සමහර පුද්ගලයින්ට දිරාපත්වීම සහ විදුරුමස් රෝග හේතුවෙන් දත් කිහිපයක් අහිමි විය හැකි අතර, තවත් මෙත් භාවිතා කරන්නන් හට කුහර කිහිපයකින් පමණක් පීඩා විඳිය හැකිය.
කට ගඳයි
රතු සහ ඉදිමුණු විදුරුමස්
කුහරවල සංඥා
දෙවන අදියර පහත සඳහන් දෑ ඇතුළත් වේ:
විදුරුමස් අඩු වීමට පටන් ගනී
දත්වල කුහර නරක අතට හැරේ
මුඛයේ තුවාල පෙනෙන්නට පටන් ගත හැකිය
මෙත් මුඛයේ තුන්වන සහ අවසාන අදියරට ඇතුළත් වන්නේ:
දත් නැතිවෙලා
විදුරුමස් රේඛාවට දිරාපත් වූ දත්
කැපී පෙනෙන දන්ත තුවාල
මෙතම්ෆෙටමින් මුඛයේ වියළි බව ඇති කරයි, එය xerostomia ලෙස හැඳින්වේ, දත්වල නිරෝගී එනමලය පවත්වා ගැනීමට උපකාරී වන ස්වභාවික ආරක්ෂාව අඩු කරයි. මෙම ආරක්ෂාව නොමැතිව, දත් පහසුවෙන් දිරා යා හැක . මීට අමතරව, දත් වලට සැලකිය යුතු හානියක් කිරීමට දායක වන සීනි සහිත බීම, සෝඩා සහ ආහාර සඳහා වූ තෘෂ්ණාව මෙත් තීව්ර කරයි.
එහි ඇබ්බැහි ස්වභාවය නිසා, මෙතම්ෆෙටමින් භාවිතා කරන්නන්ට දෛනික සනීපාරක්ෂක චර්යාවන් නොසලකා හැරීමට හේතු විය හැක. එයට විශේෂයෙන් දත් මැදීම ඇතුළත් වේ. මෙතම්ෆෙටමින් කාංසාව සහ චකිතය ඇති කරයි, එහි ප්රතිඵලයක් ලෙස භාවිතා කරන්නන් ඔවුන්ගේ දත් ඇඹරීම සහ තද කිරීම සිදු කරයි, එමඟින් දැනටමත් බිඳෙනසුලු දත් දිරා යයි.
මෙත් මුඛ ප්රතිකාරය
මෙත් මුඛය ආපසු හැරවිය නොහැක, එබැවින් සිදු වූ හානිය අලුත්වැඩියා කිරීම වටා ප්රතිකාර මධ්යස්ථාන වේ. විඛාදන හා දිරාපත් වීමේ මට්ටම අනුව, භාවිතා කරන්නන්ට කලින් තිබූ දේ ප්රතිනිර්මාණය කිරීම සඳහා දත් නිස්සාරණය, තැන්පත් කිරීම් සහ දන්තාලේප පවා අවශ්ය විය හැකිය. මෙත් භාවිතයෙන් අඩු හානියක් වීමට තරම් වාසනාවන්ත අයට අවශ්ය වන්නේ කුහර පිරවූ හෝ මුල් ඇළ පමණි.
සමස්තයක් වශයෙන්, තවදුරටත් හානි වැළැක්වීම සඳහා, විශේෂඥයින් පරිශීලකයින්ගෙන් උපකාර ඉල්ලා මෙතම්ෆෙටමින් අනිසි ලෙස භාවිතා කිරීම නතර කරයි. සම්පූර්ණ සුවය රඳා පවතින්නේ විෂ ඉවත් කිරීම, පුනරුත්ථාපනය කිරීම, වැඩිදියුණු කළ ආහාර පුරුදු සහ වැඩිදියුණු කළ මුඛ සෞඛ්යය මත ය.
කවුරුහරි මෙත් භාවිතා කරන ලකුණු මොනවාද?
- ඔබ සැලකිලිමත් වන කෙනෙකුගේ වෙනස්කම් ඔබ දැක තිබේද? මෙම හැසිරීම් සලකා බලන්න:
- පෞද්ගලික පෙනුම ගැන හෝ ඇඳුම් පැළඳුම් ගැන සැලකිලිමත් නොවීම
- කෙස් හෝ සමට අශෝභන ලෙස තෝරා ගැනීම
- ආහාර රුචිය නැතිවීම සහ බර අඩු වීම
- ඇසේ අයිරිස් මධ්යයේ ඇති සංකෝචන විවරය(කළු තිත) විශාල වීම සහ වේගවත් අක්ෂි චලනය
- අමුතු නිදි රටා - වරකට දින හෝ සති ගණනක් රැඳී සිටීම
- පාලනය කළ නොහැකි සහ අරමුණක් නොමැති අස්ථිර චලනයන් හෝ අතිශයෝක්තියෙන් යුත් හැසිරීම්
- නිරන්තරයෙන් කථා කිරීම
- බොහෝ විට මුදල් ණයට ගැනීම, දේපළ විකිණීම හෝ සොරකම් කිරීම
- කෝපාවිෂ්ට පිපිරීම් හෝ මනෝභාවය වෙනස් වීම
- මානසික ආතතිය, ව්යාකූලත්වය, සැකය සහ මායාවන් වැනි සිතුවිලි
මෙත් ප්රවේශය සහ භාවිතය ඉහළ යත්ම, මධ්යම ස්නායු පද්ධතියට බලපාන මෙම ප්රබල උත්තේජක ඖෂධයට ඔබ ඇබ්බැහි විය හැකි බව පැවසීමේ සලකුණු තේරුම් ගැනීම වැදගත්ය. ඔබ මෙත් වලට ඇබ්බැහි වී ඇත්නම්, අන් සියල්ලටම වඩා ඇබ්බැහි වීමට ප්රමුඛතාවය දිය හැකිය. මෙයින් අදහස් කරන්නේ තම ඊළඟ ඉහළට හඹා යන විනෝදාංශ, සබඳතා, රුචිකත්වයන් සහ රැකියාවට උනන්දුව නැතිවී යාමයි. මෙත් ප්රවේශය සහ භාවිතය ජීවිතයේ ප්රධානතම අවධානය බවට පත්විය හැකිය. ක්රියාශීලී මත්ද්රව්ය භාවිතා කරන්නන් බොහෝ විට හුදෙකලා වෙයි. “විශේෂයෙන් පවුලේ අයගෙන් හා සමීප මිතුරන්ගෙන්” සමාජ ක්රියාකාරකම් සහ ඔවුන්ගේ ඖෂධ භාවිතය වළක්වා ගත හැකි තත්වයන් මඟහරවා ගනී.” ඔබගේ ආදරණීයයා ව්යාකූල සහ කෝපයෙන් ක්රියා කරන ආකාරය ගැන ඔබට අසන්නට ලැබෙන්නේ ඔවුන් දින ගණනාවක් අවදියෙන් සිටි නිසාය. මෙය tweaking ලෙස හැඳින්වෙන අතර, එය සිදු වන්නේ මෙත් භාවිතා කරන්නෙකු මත්ද්රව්ය භාවිතයෙන් බැස එම ඉහළ හැඟීම නැතිවීම සමඟ කටයුතු කරන විටය.
“Tweaking” යනු මෙතම්ෆෙටමින් භාවිතා කරන්නන් ප්රදර්ශනය කරන බලහත්කාරී, අසංවිධිත හැසිරීම් සඳහා වන අපහාසාත්මක යෙදුමකි, විශේෂයෙන් විශාල මාත්රාවලින් හෝ දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ නැවත නැවත මාත්රා කිරීමෙන් පසුව. ට්වීක් කිරීම මගින් මෙත් භාවිතා කරන්නන් නිරත වන ස්නායු, නැවත නැවත භෞතික චලනයන් හෝ අනපේක්ෂිත මනෝභාවය වෙනස්වීම් සහ මෙත් භාවිතය සමඟ ඇති වන ප්රචණ්ඩකාරී පිපිරීම් වලට යොමු විය හැකිය. මෙය විනාශකාරී හැසිරීම්, ව්යාකූල හෝ අතාර්කික කථන රටා හෝ මෙතම්ෆෙටමින් භාවිතා කිරීමෙන් පසු දින ගණනක් පැවතිය හැකි කෝපාවිෂ්ට හා ප්රචණ්ඩත්වයේ හදිසි පිපිරීම් වල හැඩය ගත හැකිය. ඒවා මෙත් භාවිතය මගින් මුදා හරින ලද ඩොපමයින් විශාල ප්රමාණයක් නිසා ඇති වන අතර පාකින්සන් හෝ උමතු-සම්පීඩන ආබාධ සහිත රෝගීන් තුළ දක්නට ලැබෙන ඒවාට සමාන වේ. මෙම නව හැසිරීම් පරිශීලකයාට සමීප අයට බිය උපදවන බවක් පෙනෙන්නට ඇති අතර, මෙම නව වෙනස්වීම් වලට හේතුව කුමක්දැයි කල්පනා කිරීමට පටන් ගනී.
මෙත් භාවිතා කරන ඔබගේ ආදරණීයයා තුළ ඔබ දැකිය හැකි මෙම වෙනස්කම් කිහිපයක් දෙස අපි බලමු.
1. අමුතු හෝ විනාශකාරී නව උපක්රම සහ පුරුදු
මෙතම්ෆෙටමින් හි බලපෑම යටතේ සිටින පුද්ගලයින් බොහෝ විට “punding” හැසිරීම් ලක්ෂණ අත්විඳිති , එනම් අත්තනෝමතික නියෝග අනුව දේවල් සංවිධානය කිරීම හෝ නැවත නැවත වස්තු විසුරුවා හැරීමට හෝ නැවත එකතු කිරීමට උත්සාහ කිරීම වැනි පුනරාවර්තන, තවදුරටත් භාවිතා නොකරන ද්රව්ය වර්ග කිරීම, කුඩා වස්තූන් ගණන් කිරීම, ඒවා පෙලගැසී නැවත ගණනය කිරීම හෝ ලාච්චුවකින් සියල්ල ඉවතට ගැනීම, පරීක්ෂා කිරීම සහ පසුව සිදු කිරීම සහ යාන්ත්රික ක්රියාකාරකම් සිදු කිරීමේ අනිවාර්ය අවශ්යතාවයකි. මෙම ක්රියාකාරකම් සැනසීමක් දැනෙන අතර ඒවා නොමැතිව මෙතම්ෆෙටමින් භාවිතා කරන්නන්ට කනස්සල්ල හා අපහසුතාවයක් දැනේ. සමහර අවස්ථාවලදී, යමෙකු ඔවුන්ව නැවැත්වීමට බල කළහොත් මෙම කෝපවීම ප්රචණ්ඩත්වයට මාරුවිය හැකිය. කකුල් ඇල්ලීම හෝ කකුල් ගැසීම නැවැත්වීමට නොහැකි වීම හෝ හිසකෙස් ඉරා දැමීම, ලේ ගැලීම සිදුවන තුරු සීරීමට ලක්වීම හෝ ඉලෙක්ට්රොනික උපකරණ හෝ විශාල ගෘහ භාණ්ඩ වෙන් කිරීමට උත්සාහ කිරීම වැනි විනාශකාරී හැසිරීම් වැනි භෞතික උපක්රම මෙයට ගත හැකිය.
2. ආහාර ගැනීමේ පුරුදු වල වෙනස්කම්
මෙත් කුසගින්න පිළිබඳ හැඟීම් තුරන් කරන හෙයින්, මෙත් භාවිතා කරන්නන් බොහෝ විට දැඩි බර අඩු කර ගැනීමක් අත්විඳිනු ඇත. මෙතම්ෆෙටමින් බලපෑමට යටත් නොවූවත්, නිදන්ගත භාවිතා කරන්නන් නිතරම ආහාර රුචිය නැති කර ගනී. ආදරය කරන කෙනෙකුගේ ආහාර පුරුදු වල අසාමාන්ය වෙනස්කම්, එනම් දිනකට එකවර ආහාර නොගැනීම හෝ ආහාර තබා ගැනීමට නොහැකි වීම, ඔවුන් මෙතම්ෆෙටමින් බලපෑමට ලක්ව ඇති බවට ලකුණු විය හැකිය.
3. නාට්යමය මනෝභාවය වෙනස් වීම හෝ අවපාතයේ අසාමාන්ය කාල පරිච්ඡේද.
මෙත් විසින් පරිශීලකයින්ට දැඩි මනෝභාවයන් අත්විඳීමට හේතු වන අතර, සතුටින් හා ධනාත්මකව එක් මොහොතක සිට කනස්සල්ලට හෝ කෝපයට පත්වේ. සාමාන්යයෙන් මේවා ගෙන එනු ලබන්නේ මානසික ආතතිය හා කාංසාව පිළිබඳ දැඩි හැඟීම් නිසා පීඩා හෝ අන්තරායන් මුළා කිරීමට ය. මෙම හැඟීම් වලට ඔවුන් අවට සිටින අයට දොස් පැවරිය හැකිය. නැතහොත් අන් අය අදහස් කරන්නේ තමන්ට හානියක් බව ඒත්තු ගැන්විය හැකිය. මේ හේතුව නිසා, මෙත් භාවිතා කරන්නන් බොහෝ විට තමන්ට සමීප පුද්ගලයින්ට පහර දෙනු ඇත. දැඩි ඉහළ යාමෙන් පසුව, පරිශීලකයින් දිගුකාලීන අවපාතයන් අත්විඳිති. ඔවුන් සේදීම, පිරිසිදු කිරීම හෝ මිතුරන් සමඟ සමාජ ගත කිරීම වැනි සාමාන්ය ක්රියාකාරකම්වල යෙදීම නතර කළ හැකිය. ඔබට සමීප කෙනෙකු බොහෝ විට මනෝභාවය වෙනස් වීම සහ මානසික අවපීඩනය අතර චක්රයක් ඇති බවක් පෙනේ නම්, එයින් අදහස් වන්නේ ඔවුන් tweaking බවයි.
මෙත් ඇබ්බැහි වීම ප්රතිකාර කිරීමට අපහසුම මත්ද්රව්යවලට ඇබ්බැහි වීමකි, නමුත් එය කළ හැකිය. ගැටලුව ඇති අයෙකු ඔබ දන්නේ නම්, ඔවුන්ට තනිවම උදව් කිරීමට උත්සාහ නොකරන්න. පරිශීලකයින්ට වෘත්තීය උපදේශකයෙකු හෝ ඖෂධ ප්රතිකාර වැඩසටහනක් අවශ්ය වේ. මෙත් යනු ඇදහිය නොහැකි තරම් ඇබ්බැහි කරවන ඖෂධයක් වන අතර එය තනිවම භාවිතා කිරීම නැවැත්වීමට අපහසු වන අතර මෙත් භාවිතා කරන්නන්ගෙන් 61% ක් පමණ හදිසියේම සහ සම්පූර්ණයෙන් නතර කිරීමට උත්සාහ කරන අතර වසරක් තුළ නැවත පෙර තත්ත්වයට පත්වේ. මෙතම්ෆෙටමින් භාවිතා කරන්නන් බොහෝ විට ඔවුන්ට උදව් ලබා ගැනීමට දරන උත්සාහයට විරුද්ධ වේ. බොහෝ විට, ඔවුන් චිත්තවේගීය හෝ කෝපයට පත්වන අතර අනෙක් අය ආත්මාර්ථකාමී හේතූන් මත ඔවුන්ව නැවැත්වීමට උත්සාහ කරන බව විශ්වාස කරති.
අධ්යයනවලින් හෙළි වී ඇත්තේ මෙත් ඇබ්බැහිවීම මැඩපැවැත්වීම සඳහා බොහෝ විට ක්රියාත්මක වන ප්රවේශය වන්නේ කණ්ඩායම් ශක්තිමත් කිරීම අනාගත අවිනිශ්චිත සැලසුම් සමඟ ඒකාබද්ධ කරන අතර මෙත් පරිශීලකයින්ට ඔවුන්ගේ දීප්තිමත් අනාගතය ඔවුන්ට සහාය වන පරිසරයක සැලසුම් කිරීමට ඉඩ ලබා දීමයි. ඇබ්බැහි වීමේ ප්රතිසාධන මධ්යස්ථාන වලට ඇබ්බැහි වීමෙන් මිදීමට අරගල කරන, නමුත් නිරන්තරයෙන් පෙර තත්ත්වයට පත්වන හෝ ඔවුන්ගේ ප්රකෘතිමත් වීමේ අරමුණු ඉටු කර ගැනීමට අපොහොසත් වන පුද්ගලයින් සඳහා මෙම ක්රමය වැදගත් වෙයි.
ප්රතිසාධන මධ්යස්ථානයේදී නිතිපතා කාලසටහන්, ඔරලෝසුව වටා සිටින කාර්ය මණ්ඩලය සහ සෑම පුද්ගලයෙකුටම අභිමතකරණය කළ විවිධාකාර පෞද්ගලික හා සමාජීය ප්රතිකාර ලබා දෙමින්, ඔවුන්ගේ ජීවිතය වෙනස් කිරීමට අවශ්ය පුද්ගලික කුසලතා සහ උපකාරක පද්ධතිය සංවර්ධනය කිරීමට ඔවුන්ට උපකාර කරමින් වඩා හොඳ. ඉහළ පුහුණුව ලත් ඇබ්බැහිවීම් ප්රතිසාධන විශේෂඥයින් මත්ද්රව්ය භාවිතයෙන් පීඩා විඳින අය සමඟ කටයුතු කරමින් නැවත යථා තත්ත්වයට පත්වීම වැළැක්වීමට සහ දිගු කාලීනව සුවය ලැබීමට සැලසුම් සකස් කිරීමට ඔවුන්ට උපකාර කල යුතුය.
ඇම්ෆෙටමින් අදටත් නීතිවිරෝධී ලෙස රහසිගත රසායනාගාරවල සංස්ලේෂණය කර කළු වෙළඳපොලේ, මූලික වශයෙන් යුරෝපීය රටවල විකුණනු ලැබේ. 2018 දී යුරෝපීය සංගමයේ (EU) සාමාජික රටවල් අතර, වයස අවුරුදු 15-64 අතර වැඩිහිටියන් මිලියන 11.9 ක් අවම වශයෙන් සිය ජීවිතයේ එක් වරක්වත් ඇම්ෆෙටමින් හෝ මෙතම්ෆෙටමින් භාවිතා කර ඇති අතර පසුගිය වසරේ මිලියන 1.7 ක් භාවිතා කර ඇත. 2012 වසර තුළ යුරෝපා සංගමයේ සාමාජික රටවල් තුළ නීති විරෝධී ඇම්ෆෙටමින් මෙට්රික් ටොන් 5.9ක් පමණ අත්අඩංගුවට ගෙන ඇත. යුරෝපා සංගමය තුළ නීති විරෝධී ඇම්ෆෙටමින් වල "වීදි මිල" එම කාලය තුළ ග්රෑම් එකකට යුරෝ 6-38 අතර පරාසයක පැවතුනි. යුරෝපයෙන් පිටත, ඇම්ෆෙටමින් සඳහා වන නීති විරෝධී වෙළඳපොල මෙතම්ෆෙටමින් සහ එම්ඩීඑම්ඒ සඳහා වන වෙළඳපොළට වඩා බෙහෙවින් කුඩා ය.
ක්රිස්ටල් මෙත් හෙවත් අයිස් සෑදෙන්නේ කෙසේද?
මෙත් සාමාන්යයෙන් නීතිවිරෝධී, සැඟවුණු රසායනාගාරවල නිෂ්පාදනය කරනු ලබන අතර, එහි ප්රබලතාව ඉහළ නැංවීම සඳහා විවිධ ආකාරයේ ඇම්ෆෙටමින් (තවත් උත්තේජක ඖෂධයක්) හෝ ව්යුත්පන්න වෙනත් රසායනික ද්රව්ය සමඟ මිශ්ර කරයි. ඖෂධ නිෂ්පාදනය සඳහා පදනම ලෙස සීතල පිළියම් සඳහා පොදු පෙති බොහෝ විට භාවිතා වේ. මෙත් "කුක්" එම පෙති වලින් අමුද්රව්ය නිස්සාරණය කරන අතර එහි ශක්තිය වැඩි කිරීම සඳහා එම ද්රව්යය රසායනික ද්රව්ය සමඟ ඒකාබද්ධ කරයි. මෙත් සෑදීමේ ක්රියාවලිය ඉතා අනාරක්ෂිත ය.අවාසනාවකට, කුඩා නිවසේ රසායනාගාරවල මෙත් සෑදීමේ ක්රියාවලිය විවිධ විෂ රසායනික ද්රව්ය භාවිතයෙන් සාපේක්ෂ වශයෙන් පහසු වන අතර එමඟින් පිපිරීම් සහ නිවාස ගිනි ගැනීම් සිදු විය හැක. මිතුරෙකු හෝ පවුලේ සාමාජිකයෙකු මෙත් රසායනාගාරයක් පවත්වාගෙන යනු ඇතැයි ඔබ සිතන්නේ නම්, මෙම ක්රියාවලියේදී මිනිසුන් භාවිතා කරන භයානක රසායනික ද්රව්ය පිළිබඳව දැනුවත් වීම වැදගත්ය. මෙම දැනුම ඔබට මෙත් රසායනාගාරයක් හඳුනා ගැනීමට සහ අවශ්ය පරිදි මැදිහත් වීමට උපකාරී වන අතර එමඟින් ඔබේ ආදරණීයයාට උපකාර ලැබේ.ඔබ ආදරය කරන කෙනෙකු මෙත් සෑදීම කරන බවට ඔබ කනස්සල්ලට පත්ව සිටී නම්, ඔබට නිවසේ ඇති සමහර රසායනික ද්රව්ය ඔබේ සැකය සත්ය බව යෝජනා කළ හැකිය. මෙත් වල පොදු අමුද්රව්ය, ඒවා හමුවන ස්ථාන සහ ඒවාට සම්බන්ධ අනතුරුවලට පහත සඳහන් දෑ ඇතුළත් වේ:
1. ඇසිටෝන් Acetone/ethyl alcohol
ඇසිටෝන් නිය ආලේපන ඉවත් කරන්නට සහ තීන්ත වලට කලවම් කරන තිනර් වල දක්නට ලැබේ. එය අතිශයින් දැවෙන සුළුය.
2. නිර්ජලීය ඇමෝනියා Anhydrous Ammonia
නිර්ජලීය ඇමෝනියා පොහොර සහ සමහර පිරිසිදුකාරක වල දක්නට ලැබේ. වෙනත් රසායනික ද්රව්ය සමඟ මිශ්ර කිරීමෙන් විෂ වායුවක් ඇතිවේ.
3. සියොඩ්රව් ඇෆ්රඩ්රීන් Pseudoephedrine /Phenylpropanolamine
සියොඩ්රව් ඇෆ්රඩ්රීන් යනු සාමාන්යයෙන් නාසික නාශකයක් ලෙස සෙම්ප්රතිශ්යාව, අසාත්මිකතා සහ උණ නිසා ඇතිවන නාසික තදබදය සමනය කිරීමට හෝ සෘතුමය අසාත්මිකතාවන්ට ප්රතිකාර කිරීමට භාවිතා කරන ඖෂධයකි. ජාතික වෛද්ය පුස්තකාලයට අනුව, මෙම ඖෂධයේ අතුරු ආබාධ අතර වෙව්ලීම, දහඩිය දැමීම සහ හෘද ස්පන්දන වේගය සහ රුධිර පීඩනය වැඩි වේ.
4. හයිඩ්රොක්ලෝරික් අම්ලය Hydrochloric Acid
ප්ලාස්ටික් සෑදීම සඳහා හයිඩ්රොක්ලෝරික් අම්ලය භාවිතා කරයි. එය කොතරම් විඛාදනයට ලක් වී ඇත්ද යත් එය වානේවල මලකඩ ඉවත් කළ හැකි අතර සම මස් පිළිස්සීමටද හැකිය.
5. ලිතියම් Lithium
ලිතියම් බැටරි වල දක්නට ලැබේ. එය සම පිළිස්සීම, ඉතා පුපුරන සුලු වන අතර, ජලය සමග දැඩි ලෙස ප්රතික්රියා කරයි.
6. රතු පොස්පරස් Red phosphorus
රතු පොස්පරස් ගිනිපෙට්ටිවල, වෙනත් පුපුරණ ද්රව්යවල සහ මාර්ග ගිනිදැල්වල දක්නට ලැබේ. එය අධික ලෙස දැවෙන සුළුය.
(පිපිරීමකින් තොරව දීප්තිමත් ආලෝකයක් හෝ දැඩි තාපයක් නිපදවන පයිරොටෙක්නික් වර්ගයකි . සිවිල් සහ හමුදා යෙදුම්වල ආපදා සංඥා,
ආලෝකකරණය හෝ ආරක්ෂක ප්රතිවිරෝධතා සඳහා ගිනිදැල් විශාල ප්රදේශයක් පුරා උපරිම ආලෝක කාලයක් ලබා දීම සඳහා භාවිතා වේ.)
7. ටොලුයින් Toluene
ටොලුයින් වාහන තිරිංග තරලයේ දක්නට ලැබේ. එය ඉතා විඛාදනයට ලක් වන අතර එමඟින් රබර් දිය කළ හැකිය.
8. සෝඩියම් හයිඩ්රොක්සයිඩ් Sodium Hydroxide
සෝඩියම් හයිඩ්රොක්සයිඩ් හෙවත් ලයි භාවිතා කරන්නේ රෝඩ්කිල් ද්රාවණය කිරීමටයි.( වාහනයක හැප්පීමෙන් අදිවේගි මාර්ගයක මිය යන සතුන්ගේ මල සිරුරු දියකර දැමීමට්). එය විඛාදනයට ලක්වන අතර සම පිළිස්සීම හෝ අන්ධභාවයට හේතු විය හැක.
10. සල්ෆියුරික් අම්ලය Sulfuric Acid
සල්ෆියුරික් අම්ලය බොහෝ කර්මාන්තවල භාවිතා වේ. එය වෙනත් රසායනික ද්රව්ය, පුපුරණ ද්රව්ය සහ මැලියම් නිෂ්පාදනය කිරීමට; ඛනිජ තෙල් පිරිපහදු කිරීමට; ලෝහ පිරිසිදු කරන්නට; සහ ඊයම් මත පදනම් වූ කාර් බැටරි වලට කාණු පිරිසිදු කරන්නට හෝ වැසිකිළි පිරිසිදු කරන්නට භාවිතා කරයි, සම, ඇස්, දත් සහ පෙනහළු වලට විනාශකාරී,එය විඛාදනයට ලක්වන අතර සම පිළිස්සීමටද හැකිය.දැඩි නිරාවරණය මරණයට හේතු විය හැක.
11. ෆ්රීඕන් Freon - වායු සමීකරණ යෙදුම්වල ශීතකාරකයක් ලෙස භාවිතා කරන දහනය කළ නොහැකි වායුවකි . ආශ්වාස කිරීම හදිසි හෘදයාබාධයක් හෝ දරුණු පෙනහළු හානියක් ඇති කරයි. ශරීරගත වුවහොත් අධික ලෙස විඛාදනයට ලක් වේ.
ephedrine හෝ pseudoephedrine අඩංගු over-the-counter සීතල ඖෂධ මෙම ඖෂධය සඳහා පදනම ලෙස සේවය කරයි. මෙම සංරචක acetone, Freon, සහ පොස්පරස් වැනි රසායනික ද්රව්ය සමඟ පිසිනු ලැබේ; ජලය එකතු වේ; එවිට මෙතම්ෆෙටමින් නිස්සාරණය කිරීම සඳහා ඇසිටෝන් වැනි ද්රාවකයක් රත් කරනු ලැබේ. තාපය ස්ඵටික නිර්මාණය කරයි.
මෙත් පරිමාව වැඩි කිරීමට එකතු කළ හැකි ද්රව්ය මොනවාද?
වීදිවල අලෙවි කරන මෙතම්ෆෙටමින් විශාල ප්රමාණයක් හෙරොයින් හෝ කොකේන් වැනි අනෙකුත් මත්ද්රව්ය මෙන් සැලකිය යුතු ලෙස තනුක කර නොතිබුණද, මත්ද්රව්ය පරිමාව වැඩි කිරීමට සහ සැබෑ මනෝ ක්රියාකාරී ද්රව්ය අඩු කිරීමට එකතු කළ හැකි නිෂ්පාදන තිබේ. මෙත් සඳහා සමහර කැපුම් කාරක ඇතුළත් වේ:
- Methylsulfonylmethane (MSM) - සන්ධි වේදනාව අඩු කිරීම, දැවිල්ල අඩු කිරීම, සමේ සෞඛ්යය වැඩි දියුණු කිරීම, අසාත්මිකතා රෝග ලක්ෂණ අඩු කිරීම සහ ව්යායාමයෙන් පසු යථා තත්ත්වයට පත්වීම වේගවත් කිරීම සඳහා අලෙවි කරන කුඩු වර්ගයකි.
- ඇම්ෆෙටමින් Amphetamines - මෙම පෙති වල රතු සායම් රතු හෝ දුඹුරු පැහැයක් ඇති කළ හැකිය
- පොස්පරස් Phosphorous - දම් පැහැති ටින්ට් නිර්මාණය කරයි
- සල්ෆර් Sulfur- තැඹිලි පැහැති ටින්ට් නිර්මාණය කරයි
- තඹ ලවණ Copper salts - හරිත ටින්ට් නිර්මාණය කරයි
මෙත් සෑදීමේ අන්තරායන්
කලින් සඳහන් කළ පරිදි, මෙත් රසායනාගාරවලට නිවෙස් ගිනි හා පිපිරීම් ඇති කළ හැකි රසායනික ද්රව්ය භාවිතය ඇතුළත් වේ, නමුත් මෙය මෙත් සෑදීමේ එකම අනතුර නොවේ. මහජන සෞඛ්ය විශේෂඥයින්ට අනුව , මෙත් නිෂ්පාදනයේදී භාවිතා කරන රසායනික ද්රව්ය නාසය සහ උගුර අවුස්සන අතර හිසරදය, කරකැවිල්ල, ඔක්කාරය, වමනය සහ හුස්ම ගැනීමේ ගැටළු ඇති කරයි. සමේ පිළිස්සුම්, ඇස්වලට හානි, වකුගඩු හානි සහ පිළිකා පවා ඇතුළුව මෙම රසායනික ද්රව්යවලට නිරාවරණය වීම සම්බන්ධව වඩාත් බරපතල ගැටළු සම්බන්ධ වේ. මෙත් නිෂ්පාදනය මගින් අනෙකුත් අන්තරායකර රසායනික ද්රව්ය සෑදීමටද පහසුකම් සැලසිය හැක. මෙත් අපද්රව්ය කෙතරම් භයානකද යත් එය දේපල දූෂණයට තුඩු දිය හැකිය. ආරක්ෂක උපකරණ නොමැතිව කලින් මෙත් රසායනාගාරයට ඇතුළු වීම අනාරක්ෂිත බව විශේෂඥයින් අනතුරු අඟවයි. මෙත් නිෂ්පාදනයට සම්බන්ධ විෂ සහිත රසායනික ද්රව්ය පැහැදිලිවම මිනිස් සෞඛ්යයට අනතුරුදායක වේ.[09]
නියම පිළිතුර වන්නේ කරුණු සොයා බලනවා මිස මුලින්ම මත්ද්රව්ය අත්හදා බැලීමට නොයාමයි.
සටහන සුමේධ රත්නසේකර
![]() |
© Foundation for a Drug-Free WorldRequest your FREE copy of the booklet, "The Truth About Crystal Meth" |
References
[01] https://doi.org/10.1016%2Fj.expneurol.2021.113754
(Morelli M, Tognotti E (August 2021). "Brief history of the medical and non-medical use of amphetamine-like psychostimulants")
[02] https://web.archive.org/web/20121005022228/http://healthvermont.gov/adap/meth/brief_history.aspx
"Historical overview of methamphetamine". Vermont Department of Health. Government of Vermont. Archived from the original on 5 October 2012. Retrieved 29 January 2012
[03] https://doi.org/10.1016%2Fj.pneurobio.2005.04.003
Sulzer D, Sonders MS, Poulsen NW, Galli A (April 2005). "Mechanisms of neurotransmitter release by amphetamines: a review". Progress in Neurobiology. 75 (6): 406–433.
[04] https://doi.org/10.1093%2Fjhmas%2Fjrj039
Rasmussen N (July 2006). "Making the first anti-depressant: amphetamine in American medicine, 1929–1950". Journal of the History of Medicine and Allied Sciences. 61 (3): 288–323.
[05] https://en.wikipedia.org/wiki/Controlled_Substances_Act
"Controlled Substances Act". United States Food and Drug Administration. 11 June 2009. Archived from the original on 2 March 2017. Retrieved 4 November 2013.
[06] https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0376871622004550
[07] https://www.brightviewhealth.com/latest-updates/top-10-ways-meth-affects-your-life/
[08] https://americanaddictioncenters.org/meth-treatment/side-effects
[09] https://www.cdc.gov/niosh/topics/chemical.html





.jpg)
.jpg)
.jpg)




